• Search

    Einsatzgruppen: Raporlardaki Rakamların Güvenilirliği

    Bu yayın şu dillerde de okunabilir: English Français Español العربية فارسی Русский

    Einsatzgruppen raporlarının güvenilir olduğunu nereden biliyoruz?

    Holokost inkârcılarının iddiası:

    Einsatzgruppen tarafından hazırlanıp Berlin'e gönderilen "Operasyonel Durum Raporları" istatistiksel olarak güvenilmezdir.

    Bilhassa Holokost inkârcıları, Einsatzgruppen'in işlediği suçlara iştirak etmiş bir Nazi generalinin avukatı olan R.T. Paget'in çalışmasına atıfta bulunmaktadır. Paget, Operasyonel Durum Raporlarındaki rakamların şişirildiğini iddia etmektedir. Örneğin, Simferopol'da (Kırım) öldürülen 10.000 Yahudi'nin aslında 300 civarında olduğunu ileri sürmektedir. İnkârcılara göre bu "fena halde" abartı, raporlardaki rakamların bütünlüğünü kuşkuya düşürmektedir.

    Gerçekler şunlardır:

    Einsatzgruppen'in Operasyonel Durum Raporlarının küçük yazım ve tekrar hataları içerdiği doğrudur. Ancak bu küçük hataların hiçbiri Einsatzgruppen tarafından öldürülen Yahudilerin toplam sayısının güvenilir bilim adamları tarafından sorgulanmasına yol açmamıştır. Simferopol örneğinde R.T. Paget'in, Simferopol'da sadece 300 Yahudi öldürüldüğüne dair "analizi," müvekkili için hazırladığı bir savunma stratejisiydi. İddia kanıtlarla desteklenmemektedir, bu da 1941 yılının Aralık ayında Simferopol'da 10.000 Yahudi'nin öldürüldüğünü kesin olarak göstermektedir. 

    Holokost inkârcılarının söylediklerine örnekler:

    2000 yılında, Londra'daki Yüksek Mahkeme'nin Holokost inkârcısı, ırkçı ve antisemit ilan ettiği David Irving, Einsatzgruppen raporlarına ilişkin olarak şöyle iddia etmektedir: "Bunların [ODR'ler] içerdiği istatistiklere güvenmiyorum. . . Böyle istatistiklerin hiçbir anlamı yoktur. . . O sırada bazı çok hevesli SS subaylarının, Heinrich Himmler'i memnun etmek için rakamları abartmış olması mümkündür."[1]

    Amerikan Holokost inkârcısı Mark Weber, sözde abartılara bir örnek vermektedir. Paget gibi Weber de tek bir olayın, Simferopol, Kırım'da 10.000 Yahudi'nin infazının "fena halde abartıldığını."[2] iddia etmektedir. Weber, Simferopol katliamı rakamlarının "tümüyle imkansız." olduğunu iddia eden Paget'in çalışmasına atıfta bulunmaktadır. Bunun yerine, Paget ve Weber'e göre 16 Kasım 1941 günü tek bir olay yaşanmıştı, "onda da ölü sayısı 300'den fazla olamazdı. Bu 300 sayısı, muhtemelen sadece Yahudilerden değil, direniş faaliyeti şüphesiyle tutuklu kişilerden de oluşuyordu."[3]

    Einsatzgruppen raporlarının güvenilirliğine ilişkin haklı endişeler var mıdır?

    Paget'in Simferopol'da ölenlerin sayısını sorgulaması, ki birazdan göreceğimiz üzere temelsizdir, ODR'lerle ilgili bazı önemli hususları gündeme getirmiştir. Raporlar reddedilemez bir şekilde gerçek olduğu halde, içindekiler güvenilir midir? David Irving'in iddia ettiği gibi, sayıların Nazi amirlerini memnun etkilemek için abartılmış olması mümkün müdür? Hataların ve tekrarlamaların nedeni birden çok aktarım yöntemi (telsiz, teleks ve kurye) kullanılması olabilir mi? Hataların, hem Einsatzgruppen'de hem de Berlin'de raporların düzenlenmesi ve derlenmesi sırasında yapılmış olması mümkün müdür? Durum buysa, kurbanların sayısı 1.150.000 mi olurdu?

    Bu olasılıkları dikkatli bir şekilde değerlendirmeden, ODR'leri doğruluk ve güvenilirlik ölçütü olarak kabul etmek akıllıca olmaz. Öncelikle, Holokost inkârcılarının raporlardaki aşırı abartılara mükemmel örnek olarak zikrettikleri Simferopol katliamına bakalım. ODR'lerde herhangi bir spekülasyon dayanağı olup olmadığını görelim.

    R.T. Paget kimdir?

    Paget, "araştırmalarını" Einsatzgruppen raporlarındaki rakamları gözden düşürme yöntemi olarak anan pek çok Holokost inkârcısının en sevdiği kaynaktır.[4] Peki kimdir bu R.T. Paget? Tam adı Reginald Thomas Guy Des Voeux Paget'tir. Northampton Baronu olan Paget, 1945'ten 1974'e kadar Northampton Meclis Üyeliği yapmış bir İngiliz avukattır (Kraliçe'nin Konseyi).[5]

    Ancak Weber ve diğer Holokost inkârcıları okurlarına, Paget'in aynı zamanda, Almanya'nın Hamburg şehrinde İngilizler tarafından yargılanan Alman generali Feldmareşal Erich von Manstein'in avukatı olduğunu söylemeyi ihmal etmişti. Von Manstein davası 1949 yılında görüldü ve von Manstein 17 ayrı savaş suçuyla ve insanlığa karşı işlenmiş suçla itham edildi. Von Manstein'a yöneltilen suçlamalardan biri, 90.000 Yahudi'nin Einsatzgruppe D tarafından öldürülmesine suç ortaklığı yaptığı iddiasıydı. Otto Ohlendorf'un idaresindeki Einsatzgruppe D, Manstein'in komuta bölgesindeki Kırım'da faaliyet gösteriyordu.[6] Paget davadan sonra von Manstein'in avukatı olarak yaşadıklarını anlatan bir kitap yazdı.

    Paget'in von Manstein'in avukatı olması, onun güvenilirliğinin belirlenmesi için önemlidir. Bu bilgi, Paget'in vardığı sonuçların tarafsız ve kanıta dayalı gerçekleri arama niyeti gütmediği ihtimalinin değerlendirilmesine yol açabilir. Bilakis, hesaplanmış bir savunma stratejisini yansıtıyor olabilir. Dahası, dava hakkında bir kitap yazmış olmak Paget'i "tarihçi" yapmaz.

    Simferopol Yahudilerinin öldürülmesi:

    Batı Alman ceza mahkemesi yetkilerinin yürüttüğü soruşturmaları, belgesel kanıtları ve görgü tanığı ifadelerini kullanarak, Kasım-Aralık 1941'de Simferopol'da gerçekleşen olayları ayrıntılı bir şekilde yeniden canlandırmak mümkündür.

    1941 yılı Kasım ayı başlarında Einsatzgruppe D komutanı Otto Ohlendorf, kuvvetlerini Feldmareşal Erich von Manstein ve On Birinci Ordu'nun da operasyon merkezi olan Kırım'ın başkenti Simferopol'a nakletti.

    Almanlar Simferopol Yahudilerini Kasım 1941'de tasfiye etmek istemişti ancak başlamadan evvel çözülmesi gereken bazı meseleler vardı. Birincisi, bölgede Yahudi olarak tasnif edilebilecek ve dolayısıyla infaz edilecek iki nüfus grubu vardı. Bu iki grup, Museviliği yaşayan bir Türki halkı olan Karaylar ve İspanya kökenli Sefarad Yahudilerinin neslinden gelen ancak Museviliği yaşamayan Kırımçaklardı. Berlin'deki Nazi yetkililerinin, bu iki grubun Yahudilik durumlarını müzakere etmesi gerekiyordu. Aralık 1941'de, Kırımçakların ataları yüzünden Yahudi olduklarına ancak Karayların sadece Museviliği yaşadıkları için Yahudi olmadıklarına karar verildi.[7] Bu nedenle infaz edilenlerin arasında Kırımçaklar vardı ancak Karaylar yoktu.

    İkincisi, Kasım 1941'de Einsatzgruppe D vaktinin çoğunu partizanlarla mücadeleye harcamıştı ve Simferopol Yahudilerini infaz etmek için çok az vakitleri kalmıştı. Ama Aralık ayı başlarında, Odessa'dan Simferopol'a nakledilen Sonderkommando 11b düzenindeki takviye birlikler ve 3. Polis Yedek Taburu 3. Bölüğü geldi.[8]

    Bu ilave insan gücünün gelmesiyle Simferopol Yahudilerinin katledilme aşamasına geçildi. 11 Aralık 1941 günü Yahudilere şehir merkezinde toplanmaları emredildi. Çalışmaya gönderilecekleri söylendi. Ancak onun yerine kamyonlara bindirilip, kasabanın sekiz kilometre dışındaki bir infaz alanına götürüldüler. Nazilerin, çalışma bölgesine vardıklarında iade edileceklerine söz verdikleri değerli eşyalarını infaz alanında teslim ettiler. Ardından, Nazi infaz mangaları onları küçük gruplar halinde infaz bölgesine götürdü, hepsini vurdular ve tanksavar hendeklerine gömdüler.[9] Naziler, Simferopol'daki planlı infazları Noel'den önce tamamlamak için Çingeneleri de öldürdü.[10]

    Ohlendorf bir ay geçmeden bölgedeki toplam infaz sayısını raporladı (ODR 150, 2 Ocak 1942). Şöyle diyordu: "Batı Kırım'ın; Simferopol, Yevpatoria, Alushta, Krasubasar, Kerch, Feodosia ve diğer bölgeleri Yahudilerden temizlendi. 16 Kasım'dan 15 Aralık 1941'e kadar 17.645 Yahudi, 2504 Kırımçak, 825 Çingene ve 212 Komünist ve partizan vuruldu. Toplamda 75.881 kişi infaz edildi. "[11]

    Ohlendorf, 18 Şubat 1942 tarihli ODR 171'de Simferopol'un nihai "temizliğini" Şöyle raporladı: "9 Ocak'tan 15 Şubat'a kadar Simferopol'da 300'den fazla Yahudi tutuklandı ve infaz edildi. Bunlarla birlikte, Simferopol'da infaz edilen Yahudilerin sayısı hemen hemen 10.000'e yükseldi; bu da kayıt altına alınan Yahudi sayısından yaklaşık 300 kişi fazlaydı."[12]

    Ohlendorf'un verdiği sayılar ve olayların sıralaması; sağ kalanların ifadeleri, faillerin ifadeleri ve birincil belgelerce doğrulanmıştır.[13] Paget'in iddia ettiği gibi 300 "muhtelif" kişi değil, Sadece Simferopol'da Einsatzgruppen tarafından 10.000'i aşkın Yahudi öldürülmüştür.

    Tüm ODR'lerden çıkan sonuç:

    Paget'in, Simferopol'da öldürülen Yahudilerin sayısının aşırı abartıldığı iddiasının temelsiz olduğu dikkatle incelendiğinde görülecektir. Buna rağmen, raporlarda cinayetlerin toplam sayısını kuşkuya düşürecek abartılar var mıdır?

    1947/1948'de Nuremberg'de görülen Einsatzgruppen duruşmasında (Dava No. 9), Einsatzgruppe D'nin lideri Otto Ohlendorf, arkadaşı olan Einsatzgruppen liderlerinin sayıları iki kat abarttığını iddia etmiştir.[14] Einsatzgruppe B'nin lideri olan meslektaşı Arthur Nebe'nin "sıfırlarda pek isabetli olmadığını" ileri sürmüş ve Berlin'deki üstlerinin kendilerinde bulunan sayıları abarttığını iddia etmiştir.[15] Ancak Ohlendorf, iddialarını böyle abartılara dair herhangi bir kanıtla destekleyememiştir.

    Bununla birlikte Ohlendorf, diğer Einsatzgruppen komutanlarının verdiği sayıları abartılmış olarak tasvir etmeye çalışırken, kendi sayılarının doğru olması için ne kadar uğraştığını vurgulamıştır. Hatta, kendi Kommando liderlerini abartmamaları konusunda ikaz etmiştir: "Kommando liderlerinin bir yarışma haline getirmemeleri ve gerçekleştirilen infaz sayısından daha fazla sayılar bildirmemeleri için sayıları gizlemeye çalıştım."[16] Başka bir deyişle, Ohlendorf, verdiği sayıların mümkün olduğunca doğru olduğunu doğrulamıştır. Holokost inkârcıları Ohlendorf'un sayıları uydurduğunu iddia ettiklerinde, Ohlendorf'un verdiği sayıların doğruluğunu onayladığını görmezden geldiler.

    ODR'lerde sistematik abartılar yapıldığına dair kanıt var mıdır?

    ODR'lerde sistematik abartılar yapıldığına dair kanıt yoktur. Önemli bir fark olması için, tüm dört Einsatzgruppen'in ve alt birimlerinin, üç Yüksek SS ve Polis Lideri personellerinin ve polis taburlarının (sayıları on binleri bulan) tüm sayıları yüzde 90-95 kadar abartması gerekirdi (Paget'in iddia ettiği gibi). Yalnızca böyle aşırı abartıyla Holokost inkârcılarının aktardığı sayılara ulaşılabilir. Yahudi topluluklarının savaş sonrası demografik yapısı ve Sovyet topraklarındaki binlerce toplu mezar, Einsatzgruppen'in ve işbirlikçilerinin Doğu'da en az 1.150.000 Yahudi'yi öldürdüğü sonucunu desteklemektedir.

    ODR'lerdeki yazım hataları:

    Raporlarda yazım hataları bulunmaktadır. Örneğin, Dünaburg'da Einsatzgruppen A tarafından, raporda belirtildiği gibi "11,034" değil, 11.034 Yahudi öldürüldüğünü biliyoruz. Özet toplamlar akla yatkın olmadığında yazım hatası belirgin hale gelmektedir. Ancak 1134 sayısının kullanılması özet toplamla örtüştüğünden, sonuç olarak yazım hatasındaki sayıyı mantıksız hale getirmektedir.[17]

    ODR'lerdeki tekrarlar:

    Raporlarda tekrarlar bulunmaktadır. Savaş zamanında yaşanan iletişim zorlukları ve birden çok raporlama yöntemi (telsiz, teleks ve kurye) yüzünden, raporlar bazen Berlin'de çakışıyordu. Telsiz veya teleks yerine kurye ile gönderilen bir raporun yerine ulaşması iki hafta veya bir ay kadar sürdüğü için aynı bilgi iki kez veriliyor ve rapora iki kez giriyordu. Tekrarlamalara şunlar örnek verilebilir:

    ODR No. 47 (9 Ağustos 1941), Tarnopol, Ukrayna'da 600 Yahudi'nin öldürüldüğünü bildirmiştir. Bu sayıdan daha önce ODR No. 19'da (11 Temmuz 1941) bahsedilmiştir.[18]

    ODR No. 165 (6 Şubat 1942), Loknia'da 1 Şubat 1941 günü 38 Yahudi ve bir Çingene'nin öldürüldüğünü belirtmiştir. OSR No. 181'de (16 Mart 1942) aynı operasyon ve sayı tekrar listelenmiştir.[19]

    ODR'lerde çoğu ufak tefek birkaç yazım hatası bulunmaktaydı ancak Nikolajew ve Cherson'da 5000 Yahudi'nin vurulmasıyla ilgili tekrarlanan bir sayı vardı.[20]

    Sonuç:

    David Irving'in, Einsatzgruppen raporlarının sayıları aşırı abarttığı iddiası doğru değildir. Simferopol'da 10.000 Yahudi'nin öldürülmesi hususunda Paget'in vardığı, yalnızca 300 "muhtelif" kişinin öldürüldüğü sonucu, tarihi kanıtlara dayanmamaktadır.[21] Paget'İn vardığı sonuçlar değersizdir. Sorumlu tarih araştırmaları, Nazilerin Simferopol'da 1941 Noel'inden hemen önce 10.000 Yahudi'yi öldürdüğünü ortaya koymaktadır.

    Operasyon Durum Raporları mükemmel kaynaklar değildir. Küçük yazım ve tekrar hataları vardır ancak bu küçük hataların hiçbiri, öldürülen Yahudilerin toplam sayısının geçerliliğinin sorgulanmasına yol açmamalıdır.

     

    NOTLAR

    [1] Richard J. Evans, David Irving, Hitler ve Holokost İnkârı, Bölüm 3.4(a) https://www.hdot.org.

    [2] Kulaszka, Barbara (editör), "Gerçekten Altı Milyon Kişi Öldü mü?" Ernst Zündel'in Kanada 'Yalan Haber' Davası Kanıtlarının Raporu-1988 http://www.vho.org/aaargh/fran/livres3/KULA.pdf, s. 517.

    [3] Reginald T. Paget, Manstein: Kampanyaları ve Yargılanması (Collins, 1951), s. 170f Carlo Mattogno ve Jürgen Graf, Treblinka: İmha Kampı mı Geçici Kamp mı? kitabından alıntılandığı gibi (Bölüm VII: İşgal Altındaki Doğu Topraklarında Einsatzgruppen'in Rolü, 3. İnfazların Kapsamı") http://www.vho.org/GB/Books/t/8.html.  Paget'in kitabındaki ilgili metnin İngilizce alıntısı için bkz. "Bu yüzden revizyonizm değil, inkâr. Bölüm VIII: Simferopol Katliamları" (18 Ekim 2006) http://holocaustcontroversies.blogspot.com/2006/10/thats-why-it-is-denial-not-revisionism.html.

    [4] Örneğin, Carlo Mattogno ve Jürgen Graf Treblinka: İmha Kampı mı Geçici Kamp mı? (Theses & Dissertations Press, 2004), s. 210; Richard Harwood, Gerçekten Altı Milyon Kişi Öldü mü? Gerçek Nihayet Ortaya Çıktı (Bölüm 4/9), "Eylem Grubunun İnfazları Tahrif Edildi" http://www.zundelsite.org/harwood/didsix00.html#4; ve David Hoggan, Altı Milyon Efsanesi, ("22 Haziran 1941 günü Ruslarla savaşın patlak vermesi ve Einsatzgruppen") http://www.vho.org/GB/Books/tmotsm/12.html.

    [5] Bkz. "Reginald Paget, Northampton'ın Baron Paget'i" http://en.wikipedia.org/wiki/Reginald_Paget,_Baron_Paget_of_Northampton.

    [6] Jörg Muth, "Erich von Manstein: Hayatı, Karakteri ve Operasyonları-Bir Yeniden Değerlendirme" http://militaryhistoryblog.wordpress.com/2007/07/28/erich-von-lewinski-called-von-manstein-his-life-character-and-operations-%E2%80%93-a-reappraisal-by-jorg-muth/.  Ayrıca bkz. "Erich von Manstein" http://en.wikipedia.org/wiki/Erich_von_Manstein.

    [7] Yitzhak Arad, Sovyetler Birliği'nde Holokost (Nebraska Üniversitesi Yayınları ve Yad Vashem, 2009), s. 203, 204.

    [8] Bkz. "Bu yüzden revizyonizm değil, inkâr. Bölüm VIII: Simferopol Katliamları" (18 Ekim 2006).

    [9] Joshua Rubenstein ve Ilya Altman (editörler), Bilinmeyen Kara Kitap: Alman İşgali Altındaki Sovyet Topraklarında Holokost (Indiana Üniversitesi Yayınları, 2008), s. 338-359, Yevsei Yefimovich Gopshteyn'in ifadesi (16-17 Ağustos 1944).

    [10] Werner Braune'nin (Einsatzgruppe D'nin Einsatzkommando 11b'sinin lideri) Einsatzgruppen Duruşmasındaki ifadesi, 1947, NO-3024 Yitzhak Arad, Sovyetler Birliği'nde Holokost (Nebraska Üniversitesi Yayınları ve Yad Vashem, 2009), s. 204. Ayrıca bkz. "NMT Einsatzgruppe Werner Braune'nin İfadesi" http://forum.axishistory.com/viewtopic.php?t=60039 ifadesinin bir bölümü buraya alıntılanmıştır.

    [11] Yitzhak Arad, Shmuel Krakowski ve Shmuel Spector (editörler), Einsatzgruppen Raporları: Temmuz 1941-Ocak 1943 Sovyetler Birliği'nin İşgal Altındaki Topraklarında Yaşayan Yahudilere Karşı Nazi Ölüm Mangalarının Harekatlarının Görevlendirilmelerinden Seçmeler.(Holokost Kütüphanesi, 1989), s. 267. Şu adreste de bulunmaktadır http://www.holocaustresearchproject.org/einsatz/situationreport150.html.

    [12] Yitzhak Arad, Shmuel Krakowski ve Shmuel Spector (editörler), Einsatzgruppen Raporları: Temmuz 1941-Ocak 1943 Sovyetler Birliği'nin İşgal Altındaki Topraklarında Yaşayan Yahudilere Karşı Nazi Ölüm Mangalarının Harekatlarının Görevlendirilmelerinden Seçmeler.(Holokost Kütüphanesi, 1989), s. 296.

    [13] Otto Ohlendorf'un yeminli ifadesinin metni için bkz. http://www.ess.uwe.ac.uk/genocide/ohlendorf1.htm, 3 Ocak 1946 günü Einsatzgruppen davasında Nuremberg'de verdiği ifadeyle aynıdır.

    [14] Einsatzgruppen davasının tam açıklaması için bkz. Hilary Earl, Nuremberg SS-Einsatzgruppen Davası, 1945-1958: Mezalim, Hukuk ve Tarih (Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2009).

    [15] Ronald Headland, Cinayetin Mesajları: Güvenlik Polisi ve Güvenlik Servisi Einsatzgruppen'inin Raporları Üzerine bir Çalışma, 1941-1943 (Fairleigh Dickinson Üniversitesi Yayınları, 1992), s. 171.

    [16] Ronald Headland, Cinayetin Mesajları: Güvenlik Polisi ve Güvenlik Servisi Einsatzgruppen'inin Raporları Üzerine bir Çalışma, 1941-1943 (Fairleigh Dickinson Üniversitesi Yayınları, 1992), s. 170. Sayıların nasıl işlendiğine, sayıları kimlerin bildiğine, sayıların nasıl derlenip Berlin'e gönderildiğine dair eksiksiz bir tartışma için Bkz. Bölüm 3, "Einsatzgruppen Raporları Nasıl Derlendi," s. 37-43.

    [17] "Bu yüzden revizyonizm değil, inkâr. Bölüm VII: Einsatzgruppen raporlarına yapılan diğer içler acısı itirazlar".

    [18] Yitzhak Arad, Shmuel Krakowski ve Shmuel Spector (editörler), Einsatzgruppen Raporları: Temmuz 1941-Ocak 1943 Sovyetler Birliği'nin İşgal Altındaki Topraklarında Yaşayan Yahudilere Karşı Nazi Ölüm Mangalarının Harekatlarının Görevlendirilmelerinden Seçmeler.(Holokost Kütüphanesi, 1989), s. 19, 79.

    [19] Yitzhak Arad, Shmuel Krakowski ve Shmuel Spector (editörler), Einsatzgruppen Raporları: Temmuz 1941-Ocak 1943 Sovyetler Birliği'nin İşgal Altındaki Topraklarında Yaşayan Yahudilere Karşı Nazi Ölüm Mangalarının Harekatlarının Görevlendirilmelerinden Seçmeler.(Holokost Kütüphanesi, 1989), s. 290, 312.

    [20] Ronald Headland, Cinayetin Mesajları: Güvenlik Polisi ve Güvenlik Servisi Einsatzgruppen'inin Raporları Üzerine bir Çalışma, 1941-1943 (Fairleigh Dickinson Üniversitesi Yayınları, 1992), s. 170.

    [21] Paget'in, müvekkilinin askeri yücelik ve kahramanlığını vurgulamaya dayalı genel savunma stratejisi mahkeme tarafından inandırıcı bulunmadı. Von Manstein, Yahudilerin öldürülmesini bilerek emretme veya iştirak etme suçunun hafifletilmiş şekli olan "sivil halkı korumayı başaramama" da dahil, hakkındaki sekiz iddiadan suçlu bulundu. Von Manstein 18 yıl hapse mahkum edildi ancak daha sonra 12 yıla düşürülen bu cezanın yalnızca 4 yılını yattı. Tıbbi gerekçelerle tahliye edildi ama görünüşte, 1953 yılında Batı Alman hükümetine danışmanlık yapacak kadar iyileşti. Von Manstein 1973 yılında öldü ve askeri cenaze töreniyle defnedildi. (Bkz. Mihver Tarihi Gerçekler Kitabı, "Erich von Manstein: Hayatı, Karakteri ve Operasyonları-Bir Yeniden Değerlendirme" http://militaryhistoryblog.wordpress.com/2007/07/28/erich-von-lewinski-called-von-manstein-his-life-character-and-operations-%E2%80%93-a-reappraisal-by-jorg-muth/.   Ayrıca bkz. "Erich von Manstein" http://en.wikipedia.org/wiki/Erich_von_Manstein.)