این پست به این زبان ها نیز موجود است: English Français Español العربية Русский Türkçe
بابی‌یار چیست و چه اتفاقی در آنجا افتاده است؟
واقعیت در مورد قتل‌عام بابی‌یار:
این شهر از سال ۱۹۲۱ تا ۱۸ سپتامبر ۱۹۴۱ تحت حکومت شوروی قرار داشته است. ۵ روز پس از رسیدن آلمانی‌ها به این شهر در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۱، یکی از فرماندهان ویژه کمیساریای خلق در امور داخلی (NKVD یا پلیس مخفی شوروی) چندین بمب در مرکز شهر کیف منفجر کرد که موجب تخریب ساختمان‌های زیادی از قبیل گرند هتل گردید که سرفرماندهی آلمانی‌ها در آنجا بود. این بمب‌ها موجب بروز حریق گسترده‌ای شد که تا یک هفته ادامه داشت و دو کیلومتر مربع از سطح مرکز شهر را در بر می‌گرفت. حدود ۲۰۰ آلمانی کشته شدند.[۲] نازی‌ها علیرغم اینکه می‌دانستند این بمب‌گذاری توسط پلیس مخفی شوروی انجام شده است بلافاصله یهودیان را بخاطر خسارات وارده محکوم و از این فرصت استفاده کردند تا برای «انتقام» گرفتن تمام یهودیان شهر کیف را به قتل برسانند.[۳]
مجریان اعدام چه کسانی بودند؟
نیروی عظیمی گردآوری شد تا اعدام‌ها را انجام دهد، از جمله:
- یگان ویژه مرگ ۴a، تحت فرماندهی پائول بلوبل که وی تحت امر فردریش جکلین، رئیس پلیس شوتزشنافل در منطقه عملیات جوخه مرگ (آینزاتس‌گروپ) C قرار داشت
- گروهان سوم گردان وافن-شوتزشتافل (Waffen-SS)
- گردان‌های ۹، ۴۵ و ۳۰۵ پلیس
- نیروهای کمکی اوکراینی[۴]
۲۹ و ۳۰ سپتامبر ۱۹۴۱: قتل‌عام در بابی‌یار
در ۲۶ سپتامبر ۱۹۴۱ اعلامیه‌ای در خیابان‌ها پخش شد که در آن به تمام یهودیان در کیف دستور داده شده بود راس ساعت ۸:۰۰ صبح ۲۹ سپتامبر ۱۹۴۱ گرد هم جمع شوند. از آنها خواسته شده بود مدارک شناسایی، پول، وسایل ارزشمند و لباس گرم همراه خود بیاروند. در صبح روز ۲۹ سپتامبر ۱۹۴۱ یهودیانی که جمع شده بودند را پیاده به سمت قبرستان یهودیان در حاشیه بابی‌یار حرکت دادند.
فدیر پیهیدو (Fedir Pihido) یکی از شاهدان اوکراینی است که می‌گوید: «چندین هزار نفر که عموماً پیر بودند – اما افراد میانسال نیز در میان آنها کم نبود – به سمت بابی‌یار حرکت می‌کردند. و کودکان – خدای من، کودکان بسیار زیادی نیز آنجا بودند! همه اینها در حال حرکت بودند، در حالیکه بار اثاثیه و کودکان خود را به دوش می‌کشیدند. گاهاً افراد پیر و مریض که توان حرکت نداشتند توسط دیگران، که شاید پسران یا دختران آنها بوده‌اند بدون هیچ کمکی توسط گاری حمل می‌شدند. برخی گریه می‌کردند و برخی دیگر دلداری می‌دادند. اکثر آنها غرق در افکار خود با سکوت و نگاهی محکوم به فنا رو به جلو حرکت می‌کردند. منظره وحشتناکی بود.»[۵]
در قبرستان یهودیان حصارکشی شده بود و محدوده آن توسط سه حلقه از سربازان و پلیس محافظت می‌شد. به یهودیان به صورت گروهی دستور داده شد لباس‌های خود را درآورده و مدارک شناسایی، اسباب و وسایل با ارزش خود را تحویل بدهند و بروند. سپس از طریق مسیرهایی که از قبل وجود داشت و برخی مسیرهای جدید الاحداث آنها را به سمت مسیل هدایت کردند؛ سپس نازی‌ها و همدستان‌شان آنها را پیاده به سمت محل‌های اعدام متعدد بردند که در حدود یک مایل در سراسر مسیل قرار داشتند. یهودیان توسط شلیک مستقیم در حالت درازکش یا ایستاده روی یک سکوی باریک کشته می‌شدند. این مسئله به محل اعدام بستگی داشت. با تاریک شدن هوا نازی‌ها و همدستان‌شان اعدام افراد جدید را متوقف کرده و بجای آن روی بدن‌ها حرکت کرده و به هرکس که زنده مانده بود شلیک می‌کردند. این قتل‌عام دو روز طول کشید. بر اساس سوابق خود آلمانی‌ها طی فقط دو روز یعنی ۲۹ و ۳۰ سپتامبر به ۳۳,۷۷۱ یهودی شلیک و آنها را کشتند.[۶]
در طول دو سال حضور آلمانی‌ها در کیف اشغالی افراد بیشمار دیگری در بابی‌یار اعدام شدند که شامل یهودیان بیشتر، اسرای جنگی شوروی، روما‌ها و زندانیان سیاسی می‌شد. قتل‌عام‌های انجام شده در مسیل تا آخرین لحظات فرار آلمانی‌ها از ارتش در حال پیشروی شوروی ادامه داشت. مشخص نیست در مدت اشغال نازی‌ها مجموعاً چه تعداد انسان در بابی‌یار کشته شده‌اند – برخی بر این باورند این تعداد می‌تواند تا ۱۰۰,۰۰۰ نفر نیز باشد.
پس از قتل‌عام:
نازی‌ها برای پوشاندن گورهای دسته‌جمعی اولیه در این مسیل از اسرای جنگی استفاده می‌کردند. دو سال بعد، در سپتامبر/اکتبر سال ۱۹۴۳ با نزدیک شدن ارتش روسیه به کیف نازی‌ها با عجله اجساد را نبش قبر کرده و سوزاندند. آنها از برده‌های اردوگاه کار اجباری سیرتس (Syrets) استفاده کردند. یگان ویژه مرگ به مدت شش هفته اجساد را نبش قبر کرده و در کوره‌های جسدسوزی می‌سوزاندند و خاکسترها را مجدداً دفن یا پراکنده می‌کردند. نیروهای یگان ویژه مرگ که به درستی حدس می‌زدند نازی‌ها پس از پایان کار آنها را از بین خواهند برد دست به قیام و فرار زدند. از ۱۴ نفری که موفق به فرار شدند ۸ نفر داستان خود را پس از جنگ روایت کردند.
![Alley in Babi Yar, Kiev. By Roland Geider (Ogre) (own work) [Public domain], via Wikimedia Commons.](https://www.hdot.org/wp-content/uploads/2016/07/wiki_BabiYar_BY1_500.jpeg)
کوچه‌ای در بابی‌یار، کیف. توسط رونالد گایدر (Roland Geider) (Ogre) (اثر شخصی) [حوزه عمومی]، در ویکی‌انبار.
بابی‌یار امروزی:
در ۱۳ مارس ۱۹۶۱ سدی که پسماندهای کارخانجات اطراف را در پشت خود نگهداشته بود شکست. موجی از آب مسیل بابی‌یار را شست و هر چیزی را که سر راهش بود شسته و چندین هزار نفر ساکنین مناطق پیرامون این مسیل از بین برد. این فاجعه موجب تغییر شدید عوارض طبیعی مسیل و از میان برداشتن شواهد این قتل‌عام شد. ساخت و سازهای بعدی موجب تغییر شکل بابی‌یار شد. امروزه، این محل دیگر قابل شناسایی نیست زیرا برای ساخت یک پارک، آپارتمان‌ها، جاده‌ها و پل‌ها تسطیح شده است.[۷]
یادداشت‌ها
[۱] کارل س. برکهف، «بابی‌یار: مکان قتل‌عام جمعی، مسیل اُبلیویون»، صفحه ۲ در https://www.ushmm.org/m/pdfs/Publication_OP_2011-02.pdf
[۲] این واقعیت که NKVD بمب‌گذاری را انجام داد، توسط آلفرد یُدل، رئیس ستاد عملیات فرماندهی ارشد نیروهای مسلح در دادگاه نظامی بین‌المللی نورنبرگ شهادت داده شد. در ابتدا آلمانی‌ها فکر کردند خرابکاری مردم محلی بوده است اما بعداً یک نقشه تخریب که مدت‌های مدید قبل‌تر تهیه شده بود پیدا کردند که در آن ۵۰ تا ۶۰ ساختمان برای تخریب هدف‌گذاری شده بودند. یُدل شخصاً نقشه را ملاحظه کرد و از آن برای خنثی کردن ۴۰ بمب دیگر باقیمانده قبل از آنکه منفجر شوند استفاده کرد. http://holocaustresearchproject.org/einsatz/babiyar.html
[۳] جهت اطلاع از شرح کامل رویدادهای مربوط به ویرانی کیف و گردآوری و قتل‌عام جمعی متعاقب یهودیان، کارل س. برکهف، «بابی‌یار: مکان قتل‌عام جمعی، مسیل اُبلیویون»، صفحه ۲ را ببینید.
[۴] پیتر لانگریچ، هولوکاست: شکنجه و قتل‌عام یهودیان توسط نازی‌ها (انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۲۰۱۰)، صفحه ۲۲۴.
[۵] کارل س. برکهف، «بابی‌یار: مکان قتل‌عام جمعی، مسیل اُبلیویون»، صفحات ۵، ۶ را ببینید.
[۶] گزارش وضعیت عملیاتی جمهوری‌های سوسیالیست اتحاد جماهیر شوروی شماره ۱۰۱، ۲ اکتبر ۱۹۴۱ و گزارش وضعیت عملیاتی جمهوری‌های سوسیالیست اتحاد جماهیر شوروی شماره ۱۰۶، ۷ اکتبر ۱۹۴۱ در یتزاک آراد، اشموئیل کراکوفسکی و اشموئیل اسپکتور (ویراستاران)، گزارشات آینزاتس‌گروپن: گزیده‌هایی از کمپین اعزام جوخه‌های مرگ نازی علیه یهودیان در قلمروهای اشغالی اتحاد جماهیر شوروی در ژوئیه ۱۹۴۱ تا ژانویه ۱۹۴۳ (کتابخانه هولوکاست، ۱۹۸۹)، صفحات ۱۶۸، ۱۷۳. در آدرس http://www.holocaustresearchproject.org/einsatz/situationreport150.html نیز می‌توانید به آنها دسترسی داشته باشید.
[۷] تصویر وضعیت تقریبی فعلی منطقه بابی‌یار را می‌توانید در آدرس http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Babi_Yar_12.jpg ببینید.
